حقایق زیادی درباره خواب وجود دارد که برخی جزو مسائل بنیادی زندگی ماست. تا همین اواخر، حتی پاسخ درستی برای سؤال «چرا میخوابیم» نداشتیم.
به گزارش خبربانو، پروفسور متیو واکر، متخصص علوم اعصاب و روانشناسی، در کتاب اخیرش با عنوان چرا ما میخوابیم (why we sleep) درباره راز و رمز خواب و رویاها میگوید: میدانیم خواب سیستم ایمنی بدن را بازیابی و سطح هورمونها را متعادل میکند، فشار خون را پایین میآورد، سموم را از مغز پاک میکند و خیلی چیزهای دیگر. واکر مینویسد: دیگر نباید پرسید چه خوابی خوب است. در عوض باید از این تعجب کنیم آیا عملکرد زیستشناختی خاصی وجود دارد که از خواب شبانه خوب تاثیر نپذیرد؟ تاکنون نتایج هزاران تحقیق و مطالعه بر این نکته تأکید دارند که خیر، وجود ندارد.
۱. شما میتوانید هر صبح سر حال باشید!
با صرف زمان کافی در اینترنت قطعا با برخی نسخهها مواجه خواهید شد مانند این که «اگر شما قبل از ۴ و ۳۰ دقیقه صبح از خواب بیدار شوید میتوانید کار بیشتری انجام دهید.»، اما حقیقت پیچیدهتر از این است. ساعت زیستی بدن شما در طول زندگی تغییر میکند و تحت تأثیر عواملی مانند نور خورشید و ژنتیک قرار میگیرد.
۲. میتوانید کمتر از ۷ ساعت بخوابید!
اگر برای بیدار ماندن تا صبح به یک فنجان قهوه نیاز دارید، نمیتوانید خواب کافی داشته باشید. دانشمندانی همچون واکر معتقدند، اگر بخواهید بفهمید واقعا به چه میزان خواب نیاز دارید باید یک هفته وقت صرف کنید تا وقتی خسته شدید بخوابید و سپس به طور طبیعی بدون زنگ ساعت بیدار شوید. اینطور که معلوم است بیشتر افراد بین ۷ تا ۹ ساعت در شب نیاز به خواب دارند. از لحاظ آماری تعداد کمی از افراد به دلایل زیستشناختی به خواب بیشتری نیاز دارند یا برعکس. برخی تمایل دارند فکر کنند به خواب کمتری نیاز دارند به این دلیل که بعد از چند روز یا چند هفته که پنج یا شش ساعت در شب خوابیدند فقط به این کار احساس عادت میکنند. اما حتی اگر این افراد تصور میکنند خوابشان را تنظیم کردهاند، آزمایشها نشان میدهد عملکرد کاری آنها
در روز ضعیف است.
۳. نتیجه نداشتن خواب کافی فقط خستگی است!
شما خستهاید... این مشکل خاصی نیست! فقط همین؟! متاسفانه ماجرا به این سادگی نیست. خواب فواید زیادی برای شما دارد. نداشتن خواب کافی با فهرستی از اثرات منفی بر سلامت همراه است که چند مورد برجسته آن اینهاست: مشکلات حافظه، افزایش خطر ابتلا به سرطان، افسردگی و اضطراب، بیماریهای قلبی و آلزایمر.
۴. خُروپُف مشکل بزرگی نیست!
اگر شما خروپف میکنید باید یک پزشک متخصص ویزیتتان کند. به گفته محققان کلینیک کلیولند، خروپف میتواند نشان دهد شما در معرض آپنه خواب هستید؛ اختلالی که ممکن است سایر مشکلات پزشکی را در طول زمان ایجاد کند. این اختلال ناشی از کاهش جریان هواست که میتواند باعث فشار بر قلب و ایجاد مشکلات قلبی ـ. عروقی شود و البته با افزایش وزن هم ارتباط دارد. خوشبختانه، آپنه خواب قابل درمان است و افرادی که تحت درمان قرار گرفتهاند میگویند صبحها احساس راحتی و آرامش بیشتری میکنند.
۵. میتوانید کمبود خوابتان را آخر هفته جبران کنید!
اگر شما یک هفته شبها دیر خوابیده و صبحها هم زود از خواب بیدار شده باشید، ممکن است فکر کنید میتوانید این کمبود خواب را در تعطیلات آخر هفته با خوابیدن تا ظهر جبران کنید. تیل رونِبِرگ، زیستشناس در کتاب خود به نام زمان داخلی (Internal Time) در مورد این که چرا شما خیلی خستهاید، میگوید: بهتر است شما برای بدنتان برنامه منظمی داشته باشید. میتوانید در تعطیلات آخر هفته با خواب بیشتر به بدنتان استراحت دهید. با این حال، اگر واقعا محروم از خواب هستید، میتوانید گاهی کمی چشمتان را برای استراحت ببندید. این راهحل درازمدتی نیست و نمیتواند تمام اثرات منفی محرومیت از خواب را جبران کند، اما برخی تحقیقات نشان میدهد این کار بهتر از لرزش و تیره و تار شدن چشم است.
۶. قرصهای خوابآور مانند آمبیین به خوابیدن کمک میکند!
برای افرادی که در معرض بیخوابی هستند خوردن قرص خواب آسان است. اما متخصصان هشدار میدهند آنچه پس از مصرف قرص خواب اتفاق میافتد، خواب طبیعی نیست و اگر شما امواج مغزی افرادی را ببینید که قرصهایی مانند آمبیین (Ambien) را مصرف میکنند، خواهید دید خواب آنها واقعی نیست. آنها فقط آرام هستند. برخی شواهد میگوید خواب ناشی از مصرف دارو ممکن است زیانآور باشد. تحقیقات نشان داده زولپیدم (آمبیین) ممکن است ارتباطات سلولهای مغزی را که با یادگیری مرتبط است، تضعیف کند. همچنین ممکن است موجب آسیب حافظه در طول زمان شود. بعلاوه افرادی که مصرف قرصهای خوابآور را متوقف میکنند گاهی پس از آن بیخوابیای را تجربه میکنند که آنها را مجدد به مصرف قرصهای مشابه وا میدارد.
۷. بهتر است اول به کار برسیم بعد به خواب!
کار و فعالیت برای سلامت شما ضروری است و به بهتر خوابیدن شما کمک میکند. اما کارشناسان معتقدند نباید برای کار از خواب صرف نظر کنید. در صورتیکه ورزش میکنید به خواب کافی نیاز دارید تا بدن خود را التیام دهید. زیرا وقتی استراحت میکنید قویتر میشوید. ورزش فرآیندی است که به بدن شما آسیب میرساند تا بتواند قویتر شود. حتی سلولهای عضلانی شما، ساعت خود را دارند. اگر خسته و خوابآلودید و آماده ورزش نیستید، احتمالا عضلات شما هم بیدار نیستند و از مزایای ورزش بهرهای نمیبرید.
۸. بیخوابی فقط یعنی خوابمان نمیبرد!
به گفته محققان بنیاد ملی خواب، دشوار خوابیدن فقط یکی از انواع بیخوابی است. اشکال دیگر عبارتند از: ناتوانی در به خوابرفتن بعد از بیدار شدن در اوایل خواب، بیدارشدنهای مکرر در طول شب و .... توانایی شناسایی مشکلات خواب، اولین گام برای کمک گرفتن است و خوشبختانه پزشکان توصیههای مفیدی برای مقابله با بیخوابی دارند.
۹. اگر نیمه شب بیدار میشوید فقط باید در رختخواب بمانید!
کارشناسان میگویند، اگر بتوانید در رختخواب آرام باشید میتوانید در به خواب رفتن دوباره خود کمک کنید. اما اگر مضطرب شوید، این آشفتگی موجب میشود نتوانید بسادگی بخوابید. اگر این بیداری بیش از ۲۰ دقیقه طول کشید، بروید کاری انجام دهید. اما از دیدن چیزهای مهیج با رایانه، تلویزیون یا گوشی که سبب واکنشهای شدید احساسی شود، پرهیز کنید. سعی کنید کتاب بخوانید یا قدری چای بنوشید.
۱۰. مکملهای ملاتونین کمک میکنند بهتر بخوابید!
اگر قرصهای خوابآور خوب نیستند، به نظر میرسد مکملهای طبیعی خوب باشند. وقتی در مغز شما ملاتونین تولید میشود، احساس خواب میکنید. اما تحقیق در مورد مکملهای ملاتونین چندان دلگرم کننده نیست و به نظر نمیرسد واقعا کمکی به خوابیدن کند. برخی تحقیقات نشان داده است افراد با مصرف مکمل ملاتونین فقط دقایقی زودتر به خواب میروند. مصرف مکملها در ایالات متحده نیز عمدتا غیرمجازند. مطالعات نشان دادهاند میزان ملاتونین در هیچ یک از مکملها یا به مقدار لازم نیست یا ممکن است مقدار آن تقریبا پنج برابر چیزی باشد که روی برچسبش نوشته شده است.
۱۱. اگر نور آبی را حذف میکنید، میتوانید از گوشیتان در شب استفاده کنید!
لابد شنیدهاید نور آبی صفحه نمایش گوشی میتواند با جلوگیری از ترشح هورمون ملاتونین ـ. که مغز ما به عنوان نشانهای برای زمان خوابیدن تولید میکند ـ. ما را بیدار نگه دارد. هیاهوی این موضوع، منجر به توقف تولید دستگاههایی با رنگ آبی از جمله پوشش روی صفحه نمایش و عینکها و... و کاهش میزان نور آبی این دستگاهها شد. با این حال کارشناسان میگویند، فقط چککردن گوشی قبل از خواب برای مختل کردن خواب ما کافی است.
۱۲. بعضیها خواب نمیبینند!
ممکن است رویاهای خود را به یاد نداشته باشید، اما قطعا آنها را دیدهاید. ما در مورد رویاها چیز زیادی نمیدانیم، اما میدانیم همه ما در طول شب رویا میبینیم. وقتی در عالم رویاییم، احساسات و تجربیاتی را پردازش میکنیم که در طول روز داشتهایم. بهگفته واکر، به نظر میرسد این برای سلامت روح و روان مهم باشد.
رویاها همچنین با حل مسأله و خلاقیت مرتبط هستند. ما ممکن است دقیقا ندانیم وقتی رویا میبینیم چه اتفاقی در حال رخ دادن است، اما احتمال دارد چیزی ضروری برای انسان باشد، درست مانند خواب.